Fren Balatası nedir?
Araçların fren sisteminin bileşenlerinden birisi olan
fren balatası durma ve yavaşlama işlemlerini gerçekleştiren, sürtünmeyi başlatan parçadır.
Fren balataları fren sistemi içinde çok önemli bir role sahiptir. Sürtünme balatalarının değişen çalışma koşullarında mümkün olan en yüksek frenleme sonuçları elde etmesi için, çok farklı bileşenlerden oluşan karmaşık bir malzeme yapısına sahiptir.
Fren Balatasının Görevleri
Araç frenlerinin görevi, aracı rahat ve güvenli bir şekilde yavaşlatmak, gerektiğinde hızlı bir şekilde durma noktasına getirmektir. Bu işlem balata ile fren diski arasındaki sürtünme nedeniyle kinetik enerjiyi dönüştürmek yoluyla yapılır. Bu şekilde aracın hızı sürücünün istediği şekilde azaltılır veya durma noktasına getirilir.
Fren balatası plakası
Fren balatası plakası, fren balatasının temelini oluştan parçadır. Fren balatasını fren kaliperinde tutması ve sıcaklığı komşu bileşenlere geçirmesi gerekir.
Çoğu fren balatası, frenleme sırasında oluşan gürültüyü azaltmak için tasarlanmış yaylar, folyolar, çelik sac veya boya / vernik şeklinde ters tarafta sönümleme özelliğine sahiptir.
Fren balatasının ömrü ne kadardır?
Fren balatasının markası, balatanın yapısı, sertliği veya yumuşaklığı aracı kullanım şekliniz ne sıklıkta fren yaptığınız.
Yukarıda saydığımız değişkenler fren balatasının ömrü ile doğrudan orantılıdır. Fakat bir ortalama vermek gerekirse 20.000 km – 40.000 km arasıdır.
Fren balatasının yumuşak yapıda olması balatanın çabuk bitmesine sebep olan bir durumdur. Sert olması ise daha uzun süre kullanım ömrü sağlar. Fakat sert balatanın ses yapma ihtimali daha yüksektir. Fren kullanım alışkanlıklarınız fren balatasının ömrüne en çok etki eden değişkendir. Aracını sert kullanıyor ve frene çok sert basıp ani yavaşlamalarda bulunuyorsanız balatalarınız çabuk aşınıp bitecektir. Tam aksine yumuşak bir kullanım sergiliyor ve frene yavaş basıyorsanız fren balatanızın ömrü daha uzun olacaktır.
Fren balatasından gelen ses nedir?- Balata bitmek üzere olabilir. Balatalar bitmek üzere olduklarında iyice kemikleşen balata yüzeyi ses yapabilir. Balatanızı fener ışığı yardımı ile gözle kontrol edebilirsiniz. Böyle bir durumla karşılaştığınızda fren balatalarınızın değişim işlemi gerçekleştirerek ses probleminden kurtulabilirsiniz.
- Balata ile fren diski arasına toz ya da yabancı materyal kaçmış olabilir. Bu tarz bir sıkıntıyla karşılaştığınızda balatalarınızı söktürüp temizlettirip tekrar taktırmanız gerekmektedir.
- Aşırı fren kullanımlarında ( örn : dağ yolundan aşağıya inerken kilometrelerce fren kullanmak gibi ) balatanın yüksek sıcaklıkları çıkması ve yüzeyinin sertleşip cam kıvamına gelmesine sebep olacaktır. Bu gibi durumlarda camlaşan yüzeyin sürtünme ile zaman içinde yok olması mümkündür. Zaman içinde balatalarınız ses yapmayı kesecektir. Fakat bu durum tamamen yüzeyin ne kadarının sertleştiği ile alakalıdır çok fazla bir derinlikte sertleşme olmuşsa balatalarınız bitene kadar ses şikayetiniz devam edecektir.
- Fren balatasını değiştikten sonra gelmeye başladı : Yeni takılmış balatanın disk yüzeyine alışması için zaman vermeniz gerekmektedir. Bu bazen 1.000 – 2.000 km sürmektedir. Bu kilometreleri geçtiniz ve halen ses kesilmedi ise balatanın montajında ya da takılan balatanın ölçüsünde sıkıntı vardır. Baltanızın montajı yapılırken klipsleri iyi oturtulmamış olması ses yapacaktır. Bunun dışında aracınızdaki eski balatanın disk üzerinde yapmış olduğu bir iz vardır. Bu iz disk üzerinde bir kanal oluşturur. Yeni takacağınız balatanın, eski balatanızla milimi milimine aynı ölçüde olması gerekir ki kanalın içine tam oturup ses yapmasın. Bu problem çok karşılaşılan problemlerden birisidir.
- Fren balatası ve fren disklerini değiştikten sonra gelmeye başladı : Yeni değiştirilmiş fren balatası ve fren diskinin her ne şart altında olura olsun birbirine alışma süreci vardır. Bu süreç zarfında frenlerinizde tutmama gibi bir problem yaşanmayacaktır. Sadece 2 farklı materyale sahip maddelerin birbirlerine alışması söz konusudur. Bu süreç fren balatası ve disk değişiminde 1.000 km’dir.
Fren balatasının bittiğini nasıl anlarız?
Jantlarınızın arasından gözüken fren balatasının kalınlığını serçe parmağınızın kalınlığının yarısı kadar olmuşsa bitmek üzeredir değişimi gerekir. Fren pedalınız eskisi gibi ilk basmada değil de biraz daha aşağıda frenleme yapıyorsa bu durumda fren balatalarınızın bittiğini gösterir.
Frene bastığınızda sürtme ve çizilme gibi bir ses gelmeye başlarsa bu balatanızın acilen değiştirmeniz gerektiğinin sinyalidir. Bunların dışında eğer aracınızda balata ikaz fişi varsa balatanız bittiğinde aracınınız bunu gerekli olan ekranda yazılı bir uyarı ile size söyleyecektir. Yazılı uyarı vermeyen araçlarda el freni ışığı sürekli yanar bu fren balatanızın bitmek üzere olduğunun işaretidir.
Fren balatası biterse ne olur?
Fren balatanız bittiğinde geriye sadece balatanın perçinlenmiş olduğu metal yüzey kalır. Yaptığınız her frenlemede metal yüzey disk üzerinde sürtünmeye başlar. Bu sürtünme diske büyük zarar verir ve diski kullanılmaz hale getirir.
